Częste oddawanie moczu to nie tylko wyjątkowa codzienna uciążliwość i źródło stresu. Częstomocz może świadczyć o rozwoju (często niebezpiecznych) chorób. Czego objawem może być nadmierne oddawanie moczu?

Częstomocz – czyli kiedy właściwie oddawanie moczu jest nadmierne?

Jeśli zadajesz sobie pytanie „Czemu ja tak często sikam?” albo czujesz, że bieganie „na siku” staje się dla Ciebie uciążliwe, to są to już pierwsze sygnały, które mogą zwiastować częstomocz. O częstomoczu (zwanym też polisakurią) mówimy z reguły, kiedy oddajemy mocz częściej niż 7¬–8 razy na dobę przy przyjmowaniu nie więcej niż 4 litrów płynów. Co więcej, mamy do czynienia z dwoma postaciami częstomoczu: dziennej i nocnej (tzw. nycturia). O tej drugiej mówimy, kiedy potrzeba mikcji przerywa sen co najmniej 3 razy w ciągu jednej nocy. Skutkuje to zaburzeniami rytmu dobowego, niewyspaniem, poczuciem zmęczenia i spadkiem koncentracji podczas dnia. Jeśli czujemy, że oddawanie moczu stało się u nas zbyt częste, to warto skonsultować swój problem z lekarzem. Częstomocz bowiem może zwiastować wiele – niekiedy poważnych – chorób.

Częstomocz – przyczyny

Styl życia a częstomocz

Częstsze niż zazwyczaj oddawanie moczu może oczywiście wynikać ze stosunkowo prostych do ustalenia przyczyn – takich jak np. zwiększone przyjmowanie płynów czy spożywanie napojów i produktów moczopędnych: kofeiny, alkoholu, ziół (głównie brzozy, pokrzywy, skrzypu polnego), niektórych owoców (np. arbuz). Częstomocz może być także skutkiem ubocznym przyjmowania niektórych leków (np. niektórych preparatów stosowanych w leczeniu nadciśnienia czy depresji). Czynnikiem nasilającym częstomocz będzie także nadmierne spożycie cukru (m.in. dlatego, że towarzyszy temu wzmożone pragnienie, co z kolei przekłada się na częstsze wizyty w toalecie). Zmiana stylu życia – tj. zrezygnowanie z kawy i innych napojów kofeinowych, alkoholu, słodyczy i regularna aktywność fizyczna mogą pomóc zniwelować problem nadmiarowych mikcji.

UWAGA: Nawet jeśli podejrzewasz przyczynę częstomoczu, to wciąż należy skonsultować się z lekarzem!

Częstomocz na skutek stresu

Do zwiększenia częstości oddawania moczu może dojść na skutek czynników psychicznych. Ekspozycja na silny stres czy bodziec (np. światło, gwałtowny krzyk) prowadzi do wzrostu poziomu katecholamin (dopamina, adrenalina, noradrenalina) w organizmie, co z kolei skutkuje m.in. przyspieszeniem akcji serca, wzrostem ciśnienia tętniczego krwi, potliwością, parciem na mocz.

Częstomocz w ciąży

Częstomocz w ciąży może mieć różne przyczyny. Jedną z nich jest zwiększona produkcja hormonu hCG, który poprawia ukrwienie w okolicy nerek oraz miednicy. Skutkiem tego będzie zwiększone oddawanie moczu. Co więcej, rosnące dziecko wywiera coraz silniejszy nacisk na pęcherz, który staje się coraz mniejszy i mniej pojemny. Wymusza to częstsze wizyty w toalecie.

Częstomocz – przyczyny związane z występowaniem chorób

Częste oddawanie moczu może pojawić się w wyniku rozwoju niektórych chorób w organizmie. Do przykładów należą:

1. Zespół pęcherza nadreaktywnego (OAB) – dotyczy najczęściej kobiet w wieku pomenopauzalnym, występuje właśnie pod postacią częstomoczu (w tym częstomoczu nocnego), a także nietrzymania moczu (nie jest to jednak kryterium obowiązkowe do stwierdzenia OAB, jego (nie)występowanie pozwala wyróżniać dwie postaci schorzenia – suchą i mokrą) oraz tzw. parć naglących. OAB może mieć wielorakie przyczyny – jego powstawanie wiąże się m.in. z nawracającymi infekcjami układu moczowego, zaburzeniami pracy mięśnia wypieracza, nieprawidłowościami w unerwieniu pęcherza (także po przebytych operacjach uro-ginekologicznych), problemami komunikacji między układem nerwowym a moczowym, czynnikami psychicznymi (np. stresem), niewłaściwym stylem życia (brakiem ruchu, niezdrową dietą i in.). Zespół pęcherza nadreaktywnego, zwłaszcza w postaci mokrej, związanej z nietrzymaniem moczu, znacząco obniża jakość życia chorych – zwłaszcza nietrzymanie moczu jest sytuacją niekomfortową i może prowadzić do wykluczenia społecznego. Częstomocz może także utrudniać podejmowanie aktywności towarzyskich (choćby tych związanych z długim przebywaniem z dala od toalety).

2. Przerost gruczołu prostaty – u mężczyzn po 40. roku życia znacznie wzrasta ryzyko powiększenia gruczołu prostaty (stercza), nadmiernie rozrośnięty gruczoł uciska pęcherz oraz cewkę moczową, wskutek czego dotknięty schorzeniem pacjent nie jest w stanie opróżnić pęcherza do końca, stąd – nawracająca potrzeba mikcji. Niezwykle ważna jest profilaktyka gruczołu prostaty – zwłaszcza po ukończeniu 40. roku życia wizyta kontrolna u urologa jest obowiązkowa!

3. Infekcje układu moczowego – tutaj często występują inne objawy towarzyszące, np. pieczenie podczas próby oddawania moczu, częste i silne parcie na mocz połączone z wydalaniem niewielkiej ilości płynu. Infekcje układu moczowego występują najczęściej na skutek przedostania się bakterii obecnych w kale do ujścia cewki moczowej. Może być to spowodowane m.in. niewłaściwą higieną intymną lub obniżoną odpornością organizmu.

4. Cukrzyca – jeśli nasz organizm traci zdolność regulowania poziomu cukru we krwi, nadwyżka glukozy musi zostać w jakiś sposób wydalona, stąd właśnie zwiększona częstotliwość oddawania moczu. Jeśli przy tym odżywiamy się niezdrowo, sięgamy po produktu bogate w cukier, to uruchamiamy błędne koło: nadmiar cukru powoduje wzmożone pragnienie, to z kolei wymusza częstsze mikcje itd.

Źródła:

J. Leńko, A. Bugajski, M. Augustyn, Dysuria i częstomocz u chorych na raka stercza, „Urologia Polska” 1986, 39 (4), dostępny w internecie: http://www.urologiapolska.pl/artykul.php?1293 [data dostępu: 29.02.2024].

Frequent or urgent urination, dostępny w internecine: https://medlineplus.gov/ency/article/003140.htm [data dostępu: 29.02.2024].

K. Wrenn, Dysuria, Frequency, and Urgency, [w:] Clinical Methods: The History, Physical, and Laboratory Examinations, red. H. K. Walker, W. D. Hall, J. W. Hurst, dostępny w internecie: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK291/ [data dostępu: 29.02.2024].