Koenzym Q10 występuje w organizmie ludzi i zwierząt, a do tego jest tak powszechny i kluczowy dla wielu funkcji ciała, że zyskał sobie nazwę ubichinonu (od łac. ubitarius, co znaczy ‘wszechobecny’). Jakie ma właściwości i dlaczego go potrzebujemy?

Co to jest koenzym Q10 i jakie ma właściwości i funkcje?

Koenzym Q10 naturalnie występuje w naszym organizmie i jest syntetyzowany w tkankach i komórkach. Dla naszego funkcjonowania koenzym Q10 jest właściwie niezbędny, stanowi bowiem konieczne ogniwo łańcucha oddechowego, co oznacza, że warunkuje wszelkie przemiany energetyczne we wszystkich komórkach naszego ciała! Największe jego zasoby gromadzą – co zrozumiałe – organy z najwyższym zapotrzebowaniem na energię, a więc serce, nerki i wątroba. Jeśli wszystko z naszym zdrowiem działa prawidłowo, nasze ciało jest w stanie wytworzyć konieczną dla naszego funkcjonowania ilość koenzymu Q10. Ponadto, koenzym Q10 wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, polegające na neutralizowaniu szkodliwych wolnych rodników. Ma również zdolność odtruwania organizmu z toksyn (wraz z witaminą E). Pełni też funkcję ochronną dla komórek skóry (w tym przed czynnikami zewnętrznymi), zapobiega procesom starzenia się, wspiera zanik zmarszczek i poprawia jędrność skóry, zapewnia regenerację nabłonka.

Koenzym Q10 – z jakimi schorzeniami wiąże się jego niedobór?

W badaniach nad właściwościami koenzymu Q10 i jego wpływem na organizm człowieka powiązano niedobór tego koenzymu m.in. z następującymi schorzeniami:

  • miażdżyca,
  • nadciśnienie tętnicze,
  • cukrzyca,
  • migrena,
  • schorzenia mięśni (np. zespół przewlekłego zmęczenia),
  • choroby neurodegeneracyjne (np. choroba Parkinsona, choroba Alzheimera).

Koenzym Q10 – źródła w diecie

Omawiany koenzym pozyskujemy ponadto z diety. Najbogatsze w koenzym Q10 produkty to przede wszystkim mięso, podroby i ryby. Najwięcej Q10 będą zawierać serce czy wątroba wołowe oraz wieprzowe (serce i wątroba to bowiem organy charakteryzujące się wysokim zapotrzebowaniem energetycznym), a także mięso wołowe i wieprzowe oraz kurczak. Spośród ryb dużą zawartością tego koenzymu cechuje się np. śledź bałtycki. Warto też sięgać po nabiał, w tym zwłaszcza: jogurty, jaja, sery żółte (np. edamski). Dużo Q10 znajdziemy też np. w oleju rzepakowym. Jeśli chodzi zaś o owoce i warzywa, bogate źródła koenzymu Q10 stanowią m.in. kalafior, marchew, groch, czarna porzeczka czy truskawki.

Koenzym Q10 – suplementy (np. tabletki do ssania)

Osoby przed 35 rokiem życia, które stosują dobrze zbilansowaną dietę, nie wykonują intensywnej aktywności fizycznej, a do tego unikają używek, są mniej narażone na ubytki koenzymu Q10. W niektórych przypadkach pozyskiwanie Q10 z pożywienia może nie wystarczać i konieczne jest przyjmowanie go np. w formie kapsułek czy tabletek do ssania. Dla kogo zalecana jest suplementacja koenzymem Q10? Można wymienić tutaj kilka grup osób:

  • osoby stosujące częste i/lub długotrwałe restrykcyjne diety czy wręcz głodzące się,
  • osoby uzależnione od nikotyny, palacze,
  • osoby bardzo aktywne fizycznie (np. uprawiające sporty wyczynowe lub wykonujące wymagającą wysiłku pracę zawodową),
  • osoby po 35 roku życia, u których – wraz z procesem starzenia – naturalnie zaczyna powoli ubywać koenzymu Q10,
  • osoby zmagające się z próchnicą i chorobami przyzębia, w tym z paradontozą,
  • pacjenci poddani niektórym terapiom farmakologicznym: np. w przebiegu niektórych nowotworów lub radiologicznym,
  • chorujący m.in. na cukrzycę, nadczynność tarczycy, niektóre schorzenia serca.

Uwaga: decyzja o podjęciu suplementacji Q10 powinna zostać podjęta w porozumieniu z lekarzem!

Źródła:

E. Siemieniuk, E. Skrzydlewska, Koenzym Q10 – biosynteza i znaczenie biologiczne w organizmach zwierząt i człowieka, „Postępy Higieny i Medycyny Doświadczalnej” 2005, nr 59, s. 150–159.

U. Gałka, J. Ogonowski, KoenzymQ - powstawanie, właściwości i zastosowanie w preparatach kosmetycznych, „LAB. Laboratoria, Aparatura, Badania” 2010, R. 15, nr 5, s. 14–21.