Ząbkowanie to niezbyt przyjemny, ale bardzo ważny okres w rozwoju dziecka. Wyrzynające są zęby są konieczne, aby gryźć i przeżuwać, a także po to, by poprawnie wymawiać głoski. Niestety zwykle towarzyszy mu ból i dyskomfort, z którym małe dziecko nie potrafi jeszcze sobie poradzić. Jak przetrwać ząbkowanie? Co możemy zrobić, aby ułatwić dziecku ten proces i kiedy należy się martwić?

Kiedy zaczyna się ząbkowanie?

Przyjmuje się, że pierwsze ząbki pojawiają się u dzieci w wieku ok. 6/7 miesięcy. Data ta jest jednak umowna i w zależności od indywidualnych predyspozycji ząbkowanie może zacząć się wcześniej lub nieco później. Co istotne, objawy ząbkowania mogą pojawić się nawet dwa miesiące przed całkowitym wyrżnięciem się ząbka – nawet, kiedy jest on jeszcze niezauważalny.

Typowe objawy ząbkowania

Zanim ząbek przebije dziąsło dziecko zaczyna odczuwać jego wyrzynanie się, dlatego wkłada do ust i gryzie wszystko, co znajdzie się w jego zasięgu – zarówno pluszaki, jak i twarde zabawki. W ten sposób radzi sobie z uczuciem swędzenia dziąseł.

Dodatkowym symptomem jest obfitsze ślinienie się. Ząbkowaniu towarzyszy też tkliwość dziąseł, które stają się rozpulchnione i zaczerwienione. Dyskomfort spowodowany ząbkowaniem może powodować kiepski humor dziecka, które często reaguje płaczliwością i kłopotami z zaśnięciem wieczorem. U niemowlaków może także pojawiać się wtedy podwyższona temperatura ciała, a nawet biegunka – jeśli te objawy ustępują w ciągu doby, nie są powodem do niepokoju. Jeżeli jednak luźny stolec oraz gorączka trwają dłużej niż 24 konieczna jest konsultacja lekarska.

Nietypowe objawy ząbkowania

Pojawianiu się pierwszych ząbków mogą towarzyszyć też objawy, które intuicyjnie nie kojarzą się z tym procesem. Ząbkowanie bywa mylone z infekcją wirusową, ponieważ zdarza się, że jest przyczyną kaszlu i kataru, a czasami nawet kłopotów z oddychaniem. Zdarza się, że pojawia się też wtedy łzawienie, kojarzone raczej z sezonową alergią niż wyrzynaniem mleczaków. Takie symptomy lepiej jednak zawsze omówić z pediatrą, który sprawdzi, czy nie dzieje się coś niepokojącego.

U malucha mogą wystąpić także dolegliwości skórne, wywołane nadaktywnością ślinianek, np. wysypki w okolicach policzków, buzi i podbródka.

Jak pomóc ząbkującemu maluchowi?

  • Gryzaki: można podawać je maluchowi, który ma tendencję do gryzienia twardych przedmiotów. Należy pamiętać, że gryzak powinien być zabawką przeznaczoną do użytku przez niemowlęta i nie zawierać szkodliwych substancji chemicznych, takich jak sztuczne barwniki, ftalany i związki BPA. Przy wyborze odpowiedniego gryzaka, zwróć uwagę na oznaczenie CE – to europejski certyfikat, który gwarantuje, że wybrana zabawka jest bezpieczna dla dziecka.
  • Środki przeciwbólowe: w aptekach dostępne są specjalne żele znieczulające, które mogą uśmierzyć u niemowlaka ból związany z ząbkowaniem. Bardzo ważne, aby takich środków nie nadużywać, ale stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub umieszczonymi na ulotce.
  • Masaż: to bezpieczny, a równocześnie dosyć skuteczny sposób na złagodzenie dolegliwości dziecka. Masaż dziąseł można wykonać czystym palcem lub miękką szczoteczką do zębów – w ten sposób zneutralizujemy nieco ból i uporczywe swędzenie.
  • Zioła: przy ząbkowaniu można zastosować napary ziołowe o właściwościach antyseptycznych i przeciwzapalnych, np. szałwię lub rumianek. Ziołowego naparu można używać do przemywania dziąseł dziecka przy pomocy jałowego gazika albo też przygotować go w postaci kostek lodu, którymi można przecierać opuchnięte dziąsła.
  • Chłodzenie: zimna temperatura uśmierza ból, a przy tym zmniejsza opuchliznę dziąseł. Poza stosowaniem ziół w kostkach lodu, możemy także wykorzystać schłodzone wcześniej w lodówce pożywienie, np. pokrojone, zimne kawałki owoców i warzyw. Taką przekąskę należy podawać dziecku zawsze pod kontrolą dorosłego.

Kiedy ząbkowanie wymaga interwencji lekarza?

Wizyta u lekarza jest konieczna, jeśli objawy takie, jak biegunka i podwyższona temperatura nie ustępują w ciągu doby. Rady pediatry warto zasięgnąć również, kiedy podejrzewamy, że w dziąsłach pojawił się stan zapalny – są wyraźnie opuchnięte, zaczerwienione i bolą dziecko pod uciskiem, dodatkowo maluch może mieć wtedy kłopoty z przyjmowaniem pokarmu i spaniem oraz staje się bardziej płaczliwe. Powodem do niepokoju są także objawy zbliżone do symptomów przeziębienia, czyli katar, kaszel, trudności z przełykaniem lub oddychaniem.

Każde dziecko jest inne i może ząbkować w innym czasie. Jeżeli jednak mleczne ząbki nie pojawią się do 12 miesiąca życia, warto poradzić się lekarza, który sprawdzi, czy wszystko jest w porządku.