Szacuje się, że problem nadmiernej potliwości nocnej może dotyczyć nawet do 41% pacjentów podstawowej opieki zdrowotnej, przy czym przeważające w tej grupie są osoby w wieku od 41 do 55 lat. Potliwość nocna – nie zawsze precyzyjnie definiowana – jest trudnym diagnostycznie objawem: mało swoistym i niesamodzielnym, a do tego rzadko zgłaszanym przez pacjentów. Prawdą jest, że przyczyny nadmiernego pocenia się w nocy mogą być banalne – zbyt wysoka temperatura lub wilgotność w sypialni, spanie w piżamie lub pościeli z nieprzepuszczalnych materiałów czy przechodzone właśnie przeziębienie Czasem jednak nocna potliwość nie jest zależna od powyższych czynników, a do tego ma charakter nawracający i towarzyszą jej inne objawy. W takich wypadkach koniecznie należy zadać sobie pytanie: „dlaczego właściwie tak bardzo pocę się w nocy?” 

Cykl menstruacyjny i menopauza

Nadmierna potliwość nocna jest powszechnym problemem kobiet przechodzących menopauzę – wywołane nią zmiany hormonalne zaburzają procesy termoregulacyjne organizmu. Nocne poty mogą dokuczać się także miesiączkującym kobietom, zwłaszcza przed okresem i w pierwszych dniach jego trwania. Wynika to – znów – ze zmian hormonalnych, tj. wzrostu poziomu progesteronu i spadku estrogenu, co z kolei wpływa na nadzorujące procesami termoregulacyjnymi organizmu podwzgórze.

Cukrzyca i/lub spadek poziomu cukru

Pocenie się podczas snu może zwiastować kłopoty z regulacją poziomu cukru we krwi (z jego spadkiem, tj. hipoglikemią) – to ważny sygnał do przebadania się w kierunku ewentualnej cukrzycy, a w przypadku osób z już stwierdzonym schorzeniem – do przedyskutowania z lekarzem dobranej ścieżki leczenia i/lub sposobu realizacji lekarskich zaleceń. Co istotne, należy tutaj dokładnie obserwować swoje ciało w poszukiwaniu innych, charakterystycznych dla hipoglikemii objawów (nie tylko nocnych): napady głodu, zawroty głowy, poczucie zmęczenia i/lub osłabienia, drżenie rąk i in.

Nadczynność tarczycy

Jednym z charakterystycznych objawów w przebiegu nadczynności tarczycy jest właśnie nadmierna potliwość. Jeśli do tego stwierdziłeś/-aś u siebie m.in. nagły i niekontrolowany spadek wagi, częste oddawanie moczu i/lub biegunki, nadmierną drażliwość, to warto udać się do lekarza i skonsultować z nim podejrzenie nadczynności tarczycy.

Refluks żołądkowo-jelitowy

Przyczyną nadmiernej potliwości nocnej mogą być także kłopoty z układem trawiennym. To właśnie nocna, leżąca pozycja nasila objawy refluksu żołądkowo-jelitowego: treść żołądka z większą łatwością przemieszcza się w stronę przełyku. Przyczyny tego mechanizmu nie są jeszcze w pełni wyjaśnione.

Bezdech senny

Jak nazwa wskazuje, bezdech senny stanowi zanik lub znaczące spłycenie oddechu podczas spania. Takie punktowe bezdechy zdarzają się wielokrotnie w ciągu jednej nocy i choć prowadzą do wybudzenia się pacjenta, z reguły może on tego nie pamiętać. Przyczyn bezdechu można upatrywać m.in. w leżącej pozycji, w wyniku której przepływ powietrza jest po prostu ograniczony lub wstrzymany. Obok potliwości nocnej, schorzenie objawia się też m.in. nadmiernym zmęczeniem, spadkiem koncentracji, chrapanie.

Styl życia

Obok pytania „Dlaczego się tak pocę w nocy?” zawsze warto postawić sobie jeszcze dodatkowe pytanie o jakość naszego stylu życia. Na nadmierną potliwość nocną przekładają się m.in. spożywanie alkoholu, palenie papierosów, przyjmowanie narkotyków (zwłaszcza heroiny), niezdrowa, wysokotłuszczowa dieta, zbyt ostre posiłki, jedzenie niedługo przed snem. Nocna potliwość zależy też często bezpośrednio od naszej rutyny spania. Jeśli zaniedbujemy higienę snu – tj. przesypiamy zbyt mało lub zbyt dużo, kładziemy się i wstajemy o nieregularnych porach, nie odstawiamy niebieskiego światła ekranów na bodaj chwilę przed snem, to ryzyko potliwości rośnie. 

Przyjmowane leki 

Nadmierna potliwość w nocy może być skutkiem ubocznym niektórych grup leków. Należą do nich m.in. selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny stosowane w leczeniu zaburzeń depresyjnych, leki przeciwciśnieniowe czy przeciwgorączkowe. Warto też pamiętać, że niektóre zioła i rośliny mają działanie napotne, np. lipa, brzoza, czarny bez, malina. Podobny efekt może mieć spożycie (zwłaszcza na niedługo przed snem) zbyt pikantnych potraw.

Inne choroby

Nadmierna potliwość nocna niekiedy zwiastuje też inne, czasem poważniejsze, choroby: gruźlicę, zakażenie wirusem HIV, pojawia się także w przebiegu niektórych nowotworów złośliwych (np. u pacjentów z chłoniakiem).

Podsumowanie

Podsumowując – jeśli nocne poty nawracają, nie są zależne od warunków Twojego spania, a do tego doświadczasz, także w dzień, innych objawów (takich jak np. utrata wagi, zmęczenie, drżenie rąk, zawroty głowy, ataki głodu i in.), koniecznie zgłoś się do lekarza i opisz swój problem. 

Źródła:

A. J. Viera, M. M. Bond, S.W. Yates, Diagnostic night sweats, “American Family Physician” 2003, 67 (5), s. 1019–1024.

C. Bryce, Persistent Night Sweats: Diagnostic Evaluation, “American Family Physician” 2020, 102 (7), s. 427–433.