Biegunki (zwłaszcza te dłuższe i nawracające) mogą doprowadzić do poważnych spustoszeń w naszym organizmie: tracimy wówczas wodę, witaminy, cenne składniki odżywcze, elektrolity. Stąd tak ważne jest, by nasza dieta przy biegunce była odpowiednio skomponowana. Co jeść przy biegunce, by załagodzić jej przebieg oraz dostarczyć organizmowi potrzebnych wartości odżywczych?

Dieta przy biegunce – podstawowe informacje

Jedzenie przy biegunce powinno być ściśle związane z rodzajem i przebiegiem schorzenia. Po szczegółowe informacje, badania i zalecenia należy wybrać się do gabinetu lekarza! Poniżej prezentujemy jedynie najważniejsze, pomocnicze, domowe sposoby na biegunkę. Biegunka pojawia się w naszym organizmie najczęściej na skutek zakażeń (wirusowych, pasożytniczych, grzybiczych). By w ogóle mówić o biegunce, musi dojść do nadmiernie częstego oddawania stolca (więcej niż 3 razy na dobę) i/lub oddawanie stolca o luźnej konsystencji (powyżej 75% zawartości wody) i/lub oddawanie stolca o zbyt dużej masie (powyżej 200g na dobę). Biegunkę dzielimy na dwa główne typy:

  • biegunka ostra (do 14 dni) – najczęściej powodują ją wirusy, bakterie i pierwotniaki,
  • biegunka przewlekła (powyżej 4 tygodni) – często jest wywołana przez takie choroby jak m.in. choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zespół jelita grubego, a także przez zaburzenia wchłaniania oraz przewlekłe infekcje [1].

Dieta przy biegunce – nawodnienie to podstawa

W trakcie biegunki niezwykle ważne jest zarówno to, co jemy, jak i to (oraz ile) pijemy. Dietę przy biegunce zaczynamy od intensywnego nawadniania. Powinno ono trwać ok. 4–5 godzin. Cierpiący z powodu biegunki powinien wówczas przyjmować mniej więcej od 50 do 100 ml płynów na każdy kilogram masy ciała (ilość zależy od przebiegu biegunki oraz ubytku masy ciała). Ponadto, po każdym oddaniu luźnego stolca musimy uzupełnić ilość wody w organizmie (dla osoby dorosłej zaleca się od 350 do 700 ml płynu).

UWAGA: najlepiej przyjmować wodę (chłodną lub w temperaturze pokojowej) lub gotowe, dostępne w aptekach pod postacią rozpuszczalnego proszku doustne płyny nawadniające (zawierające glukozę oraz elektrolity: głównie sód i potas). Niewskazane jest picie soków, słodzonych napojów, wody gazowanej, mleka, gorących napojów. Można jednak sięgnąć np. po zimną, mocną i gorzką herbatę czy delikatne ziołowe napary (np. z lipy czy rumianku).

Co jeść podczas biegunki?

Po kilkugodzinnej przerwie na nawadnianie osoba z biegunką może powoli zacząć przyjmować pokarmy. Ogólna zasada co do diety przy biegunce brzmi następująco: należy spożywać produkty lekkostrawne, zdradzające właściwości zapierające, a także – zwłaszcza w początkowych fazach biegunki – unikać pokarmów bogatych w błonnik. Doskonale sprawdzą się tutaj produkty zawierające dużo skrobi, głównie ryż (np. pod postacią kleiku), który ma właściwości zapierające. Można też sięgnąć po lekkostrawne tosty czy sucharki z pieczywa pszennego. Zaleca się też spożycie jabłek (gotowanych lub pieczonych, w postaci musu lub przetartych) lub przecieranej zupy z rozgotowanej marchii. To produkty zawierające dużo pektyn, które oddziałują łagodząco na błonę śluzową żołądka. Dobrym wyborem będą także bogate w potas banany (najlepiej dojrzałe).

Dieta przy biegunce – przeciwwskazania

Na liście produktów niewskazanych podczas biegunki znajdziemy m.in.:

  • ciężkostrawne i tłuste potrawy (przede wszystkim smażone),
  • żywność wysokoprzetworzoną,
  • produkty zawierające dużo cukru oraz tłuszczu,
  • słodkie, gazowane napoje,
  • pieczywo oraz makarony razowe,
  • grejpfruty, winogrona, gruszki, śliwki,
  • owoce suszone,
  • przetwory i konserwy (zwłaszcza produkty konserwowane octem),
  • nasiona roślin strączkowych i in.

Przypisy:

[1] A. Prystupa, D. Skomorowska, J. Schabowski, J. Mosiewicz, Diagnostyka i leczenie pacjenta z przewlekłą biegunką w gabinecie lekarza rodzinnego, „Medycyna Ogólna” 2010, T. 16 (XLV), nr 1, s. 45–53.

Inne źródła:

I. Sajór, Biegunka – zalecenia i przeciwskazania dietetyczne, Narodowe Centrum Edukacji Żywieniowej, https://ncez.pzh.gov.pl/choroba-a-dieta/biegunka-zalecenia-i-przeciwwskazania-dietetyczne/ [data dostępu: 13.07.2023].