Osteoporoza to postępująca choroba szkieletu, charakteryzująca się zaburzeniem gęstości i struktury tkanki kostnej. Prowadzi do zmniejszenia wytrzymałość kości, co sprzyja złamaniom nawet w wyniku niewielkiego urazu. Znacznie częściej chorują kobiety (około 6 razy częściej niż mężczyźni).

Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) osteoporoza stanowi drugi najważniejszy problem medyczny świata, po chorobach układu krążenia, zwłaszcza jeśli w jej przebiegu dojdzie do złamania szyjki kości udowej.

Kto jest szczególnie narażony na osteoporozę?

W grupie szczególnego ryzyka zachorowania na osteoporozę znajdują się kobiety po 60. roku życia:

  • Z niską masą ciała (masa ciała poniżej 54 kg)
  • U których wcześnie pojawiła się menopauza (ostatnia miesiączka przed 45 rokiem życia)
  • Prowadzące siedzący tryb życia (mniej niż 4 godziny dziennie w pozycji stojącej)
  • Stosujące nieprawidłową dietę, ubogą w wapń,
  • Palące papierosy
  • Pijące duże ilości kawy (więcej niż 3 duże kawy dziennie)

Objawy

Osteoporoza najczęściej przebiega bezobjawowo. Dopiero pierwsze złamanie kości pozwala zauważyć symptomy chorobowe, choć nawet wtedy mogą zostać one zbagatelizowane lub przeoczone. Sygnałami, które wskazują na osteoporozę, są bóle kostne, obniżenie wzrostu i zniekształcenie kręgosłupa („okrągłe plecy”).

Jakie badania należy wykonać, aby rozpoznać osteoporozę?

Osteoporozę rozpoznaje lekarz na podstawie badania przedmiotowego pacjenta oraz wykonanych badań dodatkowych. Badaniem pozwalającym ocenić gęstość tkanki kostnej jest badanie densytometryczne kości. Jest ono całkowicie bezpieczne i bezbolesne. Pacjent może je zrealizować w każdej poradni leczenia osteoporozy. Na podstawie wyników densytometrii lekarz specjalista: endokrynolog, ortopeda lub lekarz rehabilitacji medycznej może zlecić włączenie leczenia farmakologicznego.  Podstawą terapii osteoporozy jest suplementacja wapnia i witaminy D i K2 oraz usprawnianie chorego poprzez odpowiednią rehabilitacje ruchową.  

Jakie są naturalne sposoby terapii osteoporozy?

  • Witamina D3 nie tylko zimą

Składnikiem niezbędnym dla utrzymania zdrowych kości jest witamina D3, którą nasza skóra w sposób naturalny syntezuje z promieni słonecznych. Ze względu na położenie geograficzne Polski trudno jest dostarczyć wystarczającej ilości witaminy D3 do organizmu w sposób naturalny, dlatego bardzo ważna jest dodatkowa suplementacja. Osoby chore na osteoporozę oraz znajdujące się w grupie narażonej na zachorowanie powinny przyjmować witaminę D3 w ilości 400-600 IU (10-15 μg/d) na dobę razem z witaminą K2.

  • Dieta dla zdrowia

Ważnym czynnikiem sprzyjającym leczeniu osteoporozy jest stosowanie właściwej, dobrze zbilansowanej diety. Powinna ona obfitować w produkty bogate w witaminę C, uczestniczącą w produkcji kolagenu oraz w wapń, biorący udział w mineralizacji kości i zębów.  Dzięki kolagenowi kości są bardziej elastyczne i odporne na złamania. Najlepszym źródłem wapnia w diecie jest mleko i jego przetwory: kefir, jogurt i ser żółty.

  • Jedna szklanka mleka półtłustego dostarczy około 250 mg wapnia.
  • Jeden średni plasterek żółtego sera dostarczy około 200-250 mg wapnia. Sery żółte są również doskonałym źródłem fosforu, pierwiastka, który jest niezbędny do prawidłowej mineralizacji kośćca. W zależności od gatunku 100 g sera żółtego dostarczy naszemu organizmowi 416-810 mg fosforu.
  • Pół tabliczki czekolady dostarczy około 150 mg wapnia.
  • Orzechy laskowe to również dobre źródło wapnia, 100 g orzechów zawiera około 180 mg  wapnia.

Roślinnymi źródłami wapnia są: karob, nasiona chia, migdały, ziarna sezamu, tofu i soja. Dla osób starszych obciążonych licznymi chorobami, dobrym rozwiązaniem może być suplementacja witaminą K. Zawierają ją zielone części roślin i niektóre oleje. Witamina K bierze udział w formowaniu tkanki kostnej.

  • Wody mineralne bogate w wapń i magnez

Zaleca się, aby osoby chore na osteoporozę piły wody mineralne bogate w wapń i magnez. Magnez należy do pierwiastków, które pomagają utrzymać zdrowe kości.

  • Codzienna aktywność fizyczna  

Kluczem do zredukowania objawów osteoporozy jest codzienna aktywność fizyczna. Wystarczy 20– 30 minut spaceru, aby zauważyć poprawę gęstości kości. Przy zaawansowanej postaci osteoporozy nie należy wykonywać ćwiczeń z obciążeniem, nosić ciężkich toreb ani pakunków.Noszenie ciężkiej torby w ręku utrudnia utrzymanie równowagi i może być przyczyną upadku. Dodatkowo pakunki o dużej masie mogą nadmiernie obciążyć  kręgosłup i stać się przyczyną złamań kręgów.

  • Zrezygnuj z palenia papierosów 

Papierosy, alkohol i kofeina są używkami, z których trzeba zrezygnować. Zaburzają procesy wchłaniania wapnia, magnezu oraz wielu innych składników mineralnych.

  • Zapobiegaj upadkom 

Kolejnym ważnym elementem radzenia sobie z osteoporozą jest zapobieganie upadkom. Warto kupić obuwie ze specjalnie wyprofilowaną podeszwą antypoślizgową. Pantofle domowe powinny ściśle przylegać i otaczać całą stopę. Jeżeli zdarzają się problemy z zachowaniem równowagi, należy wspomóc się laską, kulami lub balkonikiem.

  • Ważne informacje o osteoporozie

W Polsce refundowane są liczne preparaty do leczenia osteoporozy, w tym bisfosfoniany.